Praca bez umowy – co zrobić, jeśli pracodawca nie chce dać umowy?

Umowa o pracę lub choćby umowa zlecenie albo o dzieło jest zabezpieczeniem naszych interesów jako pracownika. Często jednak zdarzają się pracodawcy nieuczciwi, unikający swoich zobowiązań wobec urzędu skarbowego tytułem zatrudniania pracowników. Unikają oni jak najdłużej się da podpisania umowy z pracownikiem lub nawet wprost oferują mu pracę na czarno. Nie należy się na to godzić w żadnym wypadku!

Prawo i ekonomia na rynku pracy

Wszelkie kwestie związane z podejmowaniem przez daną osobę pracę na rzecz jakiejś firmy muszą być uregulowane prawnie. Jest to związane oczywiście głównie z odprowadzaniem podatków przez pracodawcę – dzięki temu zasilany jest skarb państwa, a z rządowych inwestycji mogą korzystać na równi wszyscy obywatele.

Oprócz tego umowa o pracę ma chronić prawa pracownika – ponieważ prawa pracodawcy wynikające z zatrudnienia kogoś rzadko kiedy bywają łamane. Właśnie z tych powodów, dla ochrony własnych interesów, powinniśmy zawsze żądać podpisania umowy – nawet gdy praca ma być wykonywana przez krótki czas lub na peryferyjnych warunkach.

Pracodawca nie chce mi dać umowy!

W wielu przypadkach pracodawcy nawet szczególnie nie kryją się z tym, że zależy im na zatrudnieniu osoby, która nie pogardzi pracą na czarno. Z racji tego, iż na rynku pracy są osoby, które nie chcą podejmować legalnego zatrudnienia, interesy obu stron zostają zaspokojone. Jest jednak jeszcze drugi wariant – gdy pracodawca nie chce dać umowy nowo zatrudnionemu pracownikowi i zmusza go do pracowania na czarno.

Takie sytuacje mają miejsce dość często, szczególnie w przypadku młodocianych pracowników, osób świeżych na rynku pracy, nie znających przepisów prawa prawy i nie potrafiących się upomnieć o swoje.

Często pracodawcy niecnie wykorzystują fakt, że pracownik boi się utraty pracy, i że zależy mu na tym, by pracować gdziekolwiek. W związku z tym bezczelnie nie proponują mu umowy lub zwlekają z jej podpisaniem.

Jak się bronić przed pracą na czarno?

Nawet będąc zupełnym nowicjuszem na rynku pracy nie powinniśmy sobie pozwolić na nieuczciwe traktowanie – przez to uczymy się, że każdy zasługuje na szacunek, i że nikomu nie wolno wykorzystywać naszej naiwności. Pamiętajmy, by nie godzić się na taki stosunek pracy, który z jakiegokolwiek powodu powoduje w nas niepewność.

Jako pracownicy wykonujemy ważne zadania w firmie i nie możemy być lekceważeni. Przez takie pobłażanie nieuczciwym pracodawcom nasz rynek pracy nieco się zepsuł – ciężko o dobrą pracę, a w wielu firmach panuje mobbing i nieprawości.

Przede wszystkim – dochodź swoich praw

Podczas rozmów wstępnych z pracodawcą zapytaj, jakie warunki pracy może Ci zaoferować, a następnie żądaj wyegzekwowania tych obietnic. Pierwszego dnia, gdy tylko stawisz się do pracy, żądaj przedstawienia Ci umowy o pracę i nie zaczynaj pracy gdy jej nie podpiszesz – pracodawca formalnie nie jest wtedy Twoim pracodawcą, więc z jego strony absolutnie nic Ci nie grozi za niesubordynację!

Nie dawaj się zwieść, gdy pracodawca zapewnia, że jutro lub w najbliższym czasie da Ci umowę, nie pozwalaj też karmić się kłamstwami, że nie ma chwili czasu by ją przygotować. Powiedz, że zgłosisz się do pracy wtedy, gdy umowa będzie gotowa do podpisania!

Reaguj – zgłaszaj!

Warto zgłaszać do Państwowej Inspekcji Pracy wszelkie wykroczenia i próby zatrudniania pracowników na czarno. Ta instytucja bardzo chętnie zajmuje się takimi wykroczeniami i egzekwuje wysokie kary pieniężne za łamanie przepisów prawa pracy. Tu nie należy mieć skrupułów – Twój były lub niedoszły szef nie miał ich wobec Ciebie!